Astiqmatizm nədir?
Astiqmatizm gözün ön səthi olaraq bilinən buynuz qişanın və göz lensinin digərindən daha əyri olması nəticəsində həm uzaq, həm də yaxın görmənin bulanıq və dalğalı olmasına səbəb olan bir göz qüsurudur. Buynuz qişada meydana gələn bu əyrilik gözün quruluşunun pozulmasına səbəb olur və insanların gördükləri obyektləri dəqiq ayırd edə bilməməsinə səbəb olur. Bu vəziyyət istər-istəməz insanın həyat keyfiyyətini aşağı salır. Astiqmatizmi olan insanlarda ümumi bir simptom bulanıq və dalğalı görmədir. Bundan əlavə, baş ağrısı və başgicəllənmə də baş verə bilər. Astiqmatizmi olan insanlar gözlərinin sayından asılı olaraq astiqmatizm eynəklərinə ehtiyac duya bilər. Ümumi bir göz problemi olan astiqmatizm, astiqmatizm eynəkləri və kontakt linzalarla müalicə edilə bilən bir problemdir.
Astiqmatizm haqqında
Astiqmatizm gözün, xüsusən də buynuz qişanın və ya göz almasının şəffaf ön hissəsinin mükəmməl yuvarlaq olmaması (əyri olması), nəticədə insanın obyektləri bulanıq və dalğalı görməsinə səbəb olan refreaktiv qüsur və göz vəziyyətidir. Astiqmatizmdə bulanıq görmənin səbəbi buynuz qişanın və ya göz linzalarının iki fərqli yumurta şəklində əyri olması, şüaların eyni şəkildə əyilməsinin qarşısını alması və nəticədə iki fərqli görüntünün olmasıdır. Üst-üstə düşən və birləşən bu iki fərqli təsvir bulanıq görüntü yaradır.
Bu göz qüsuru nəticəsində yaranan astiqmatizmin ümumi simptomu bulanıq və dalğalı görmədir. Bundan əlavə, başgicəllənmə, baş ağrısı və göz yorğunluğu da astiqmatizmin əlamətləri arasında ola bilər.
Astiqmatizmin diaqnozu üçün göz müayinəsi və göz testləri aparılır. Baş verən simptomların astiqmatizmin müalicəsində mühüm rol oynadığı qəbul edilir. Diaqnozdan sonra astiqmatizmin müalicəsi üçün tez-tez astiqmatizm eynəkləri və kontakt linzalara üstünlük verilir.
Astiqmatizmin səbəbi nədir?
Astiqmatizm buynuz qişanın və ya göz lensinin olması lazım olduğundan fərqli formada olduqda baş verir. Buynuz qişanın və göz linzasının əyri quruluşuna görə işıq tor qişaya keçdikdə görmə bucağının bulanıqlaşması nəticəsində astiqmatizm yaranır.
Adətən irsi göz xəstəliyi olan astiqmatizm, göz qapaqlarının buynuz qişaya həddindən artıq təzyiq göstərməsi və ya göz zədəsi, eləcə də göz əməliyyatı nəticəsində yarana bilər.
Nadir hallarda keratokonus və göz əməliyyatından sonra yaranan ağırlaşmalar da astiqmatizmə səbəb ola bilər.
Astiqmatizm səbəbləri aşağıdakılardır:
-genetik amil
-göz qapaqlarının buynuz qişaya basması
-göz əməliyyatı
-göz əməliyyatından sonra baş verən ağırlaşmalar
-göz zədəsi
-keratokonus
Astiqmatizmin əlamətləri hansılardır?
Astiqmatizmin ilk ümumi simptomu bulanıq görmədir. Bundan başqa gecə görmədə çətinlik və baş ağrısı da astiqmatizmin əlamətləri arasındadır.
Bu və buna bənzər simptomlarla qarşılaşan insanlar mümkün qədər tez bir oftalmoloqa müraciət etməli və lazım gələrsə, astiqmatizm eynəkləri və ya digər müalicə üsulları ilə neqativlərin qarşısını almaq üçün tədbirlər görməlidirlər.
Ümumiyyətlə, astiqmatizmin simptomları bunlardır:
-bulanıq və ya təhrif edilmiş yaxın və uzaq görmə
-gecə görmə və sürücülükdə çətinlik
-gecələr işıqların ətrafında yanıb-sönən görüntü
-baş ağrısı və ya başgicəllənmə
-göz yorğunluğu
Aydın görmək üçün gözlərini qıymaq lazımdır.
-gözün qıcıqlanması və sulanması
Bəzi uşaqlarda, xüsusilə uşaqlarda rast gəlinən astiqmatizm əlamətləri olsa da, görmə ilə bağlı problem olduğunun fərqində olmaya bilərlər. Əgər uşağın gözlərini qıydığını, gözlərini ovuşdurduğunu və ya tez-tez baş ağrılarının olduğunu görsəniz, oftalmoloqa müraciət etməkdə fayda var.
Astiqmatizm necə görür?
Astiqmatizmi olan insanlar həm yaxını, həm də uzağı bulanıq, dağınıq və narahat bir şəkildə görürlər. Məsələn, qarşınızdakı kitabda bulanıq kiçik çapı görə bilərsiniz və ya uzaq bir işarədə sözləri oxumaqda çətinlik çəkə bilərsiniz.
Astiqmatizmi olan insanlarda gözə daxil olan işıq lazım olduğundan daha çox sınır və pozulur və buna görə də işığın tor qişaya düzgün fokuslanması mümkün deyil. Bu o deməkdir ki, baxılan obyektin yalnız bəzi hissələri fokusdadır. Bu qeyri-bərabər və təhrif edilmiş fokus obyektlərin bulanıq və ya dalğalı görünməsinə səbəb olur. Eyni zamanda astiqmatizmi olan insanlarda göz yorğunluğu yarana bilər, sanki gözləri görmək üçün çox işləyirmiş kimi hiss edə bilər.
Miyopik astiqmatizm nədir?
Miyopiya uzağı görə bilməmək, astiqmatizm isə həm uzağı, həm də yaxını görə bilməməkdir.
Astiqmatizm xəstəsinə necə diaqnoz qoyulur?
Astiqmatizmin diaqnozu üçün adi göz müayinəsi zamanı Astiqmatizmin olması autorefraktor və retonoskopiya kimi üsullarla müəyyən edilir. Buynuz qişanın topoqrafiyasının ölçülməsi mütərəqqi astiqmatizmin aşkar edilməsində vacibdir. Erkən diaqnoz astiqmatizmin müalicəsi üçün çox vacibdir. Müayinələr zamanı gözlərin işığa diqqət yetirmə qabiliyyəti ölçülür və görmə kəskinliyi testi aparılır.
Bu testdə insanın qarşısındakı hərfləri müəyyən məsafədən oxuması gözlənilir. Daha sonra keratometriya cihazı ilə buynuz qişanın əyriliyi araşdırılır və bu ölçü ilə gözün kontakt linzalara uyğun olub olmadığı müəyyən edilir. Bundan əlavə, foropter cihazı ilə bir sıra linzalar gözün önünə yerləşdirilir və beləliklə, gözün işığın fokuslanması ölçülür.
Astiqmatizm testi nədir?
Həm yaxından, həm də uzaqdan bulanıq görmə, göz yorğunluğu və baş ağrısı kimi simptomları göstərən astiqmatizmin diaqnozu üçün bəzi testlər lazımdır. Həkimin müntəzəm müayinəsindən sonra oftalmoloq aşağıdakı testləri həyata keçirə bilər:
Keratometriya
Keratometriya testində buynuz qişanın əyriliyini ölçmək üçün keratometr adlı alət istifadə olunur. Bu test zamanı oftalmoloq buynuz qişanın əyriliyini və əyriliyini ölçən bir keratometrdən istifadə edərək buynuz qişanın son vəziyyətini yoxlayır, bu da buynuz qişaya işıq dairəsini yönəltmək və onun əksini ölçməkdir.
Refraksiya testi
Gözə gələn şüalarda qırılma qüsurunun olub-olmadığını öyrənmək üçün edilən bir testdir. Xəstənin göz dibinə göndərilən şüalar tor qişada əks olunur və geri qaytarılır. Bu geri dönən şüalar qiymətləndirilir və diaqnoz qoyulur.
Görmə kəskinliyi testi
Görmə kəskinliyi testində bir göz bağlanır və bağlı gözə təzyiq tətbiq edilmir. Xəstədən təxminən 6 m aralıda yerləşdirilən 10 səviyyədən ibarət hərf və formalarla ölçmələr aparılır və astiqmatizmin olub-olmaması təyin olunmağa çalışılır.
Astiqmatizm necə müalicə olunur?
Astiqmatizmin müalicəsi üçün həkim tərəfindən gözdəki linzaların düzəldilməsi üçün müalicə üsulları tətbiq edilir. Ən çox görülən üsullar astiqmatizm eynəkləri və kontakt linzalardır.
Şiddətli astiqmatizmi olmayan (bu, görmə qabiliyyətinizə təsir etmir) insanların eynək və ya kontakt linzalara ehtiyacı olmaya bilər. Oftalmoloq gələcək göz müayinələri zamanı gözlərinizdə dəyişiklikləri ölçəcək. Astiqmatizm zamanla dəyişə və daha da pisləşə bilər, buna görə də əvvəlcə olmasa da, nəticədə eynək və ya kontaktlara ehtiyacınız ola bilər.
Astiqmatizmin müalicəsində istifadə olunan müalicə üsulları bunlardır:
-astiqmatizm eynəkləri
-kontakt linzaların istifadəsi
-lazer terapiyası
-gözdaxili linzaların faktiki əməliyyatı
-göz içi linzaları
-Trifokal və Torik (Astiqmatizmin korreksiyası) göz içi linzaları
Astiqmatizm haqqında tez-tez verilən suallar
Astiqmatizmi olan insanlar eynəkdən istifadə edirmi?
Bəli, uşaqlıqda astiqmatizm üçün eynək istifadə olunur. Bu insanlara astiqmatizm eynəkləri verilir.
Astiqmatizm inkişaf edirmi?
Astiqmatizm anadangəlmə ola bilər və ya sonradan inkişaf edə bilər. Müalicə edilməzsə, dərəcəsi irəliləyə bilər.
Astiqmatizmi korreksiya etmək mümkündürmü?
Bəli, astiqmatizm müalicə ilə düzəldilə bilər. Müvafiq müalicələr üçün bir oftalmoloqa müraciət etmək lazımdır.
Astiqmatizmi olan insanlar eynəkdən istifadə etməsə nə olar?
Əgər oftalmoloq astiqmatizmi olan şəxsə eynək təyin edibsə, onlardan istifadə edilməlidir. Xəstələrin müalicəyə uyğunluğu xəstəliklərin sağalmasında mühüm rol oynayır.
1.75 astiqmatizmi necə görür?
Göz ölçüsü 1.75 olan insanlar həm yaxını, həm də uzağı bulanıq görə bildikləri üçün gündəlik həyatda astiqmatizm eynəklərinə ehtiyac duya bilərlər.
