Dırnaq göbələyi müalicəsi
Dırnaq göbələyi nədir?
Dırnaq göbələyi dırnaq ucunun bir az altında sarı və ya ağ ləkə kimi başlayan ümumi bir vəziyyətdir. Yüngül hallarda, dırnaq göbələyi insanları narahat etməyə bilər və müalicə tələb etmir. Ancaq bəzi hallarda dırnaq göbələyi ağrılı və qalın dırnaqlara səbəb olur. Dırnaq göbələklərinə onikomikoz və ya tinea unguium da deyilir.
Dırnaq göbələklərinin əlamətləri hansılardır?
Dırnaq göbələyi, dırnaqlarda aşağıdakı formada müşahidə olunur;
-Qalınlaşmış toxuma
-Ağ-sarı və ya qəhvəyi rəngsizləşmə
-Qırılan və ya nizamsız quruluş
-Deformasiya
-Yüngül qoxu
bu kimi simptomlarla özünü göstərir.
Ayaq dırnaqlarının göbələyi barmaqların dırnaq göbələklərindən daha çox rast gəlinən bir xəstəlikdir.
Dırnaq göbələyi üçün həkimə nə vaxt müraciət etməli?
Dırnaq göbələkləri üçün özünüz tətbiq edə biləcəyiniz müalicələr nəticə vermirsə, dırnaq tədricən rəngini dəyişir, qalınlaşır və ya deformasiyaya uğrayarsa, həkimə müraciət edə bilərsiniz. Şəkərli diabetiniz varsa və dırnaq göbələyi inkişaf etdirdiyinizi düşünürsünüzsə, siz də mütəxəssis həkimə müraciət etməlisiniz.
Dırnaq göbələklərinə nə səbəb olur?
Dırnaqların göbələk infeksiyalarına göbələk adlanan müxtəlif orqanizmlər səbəb olur. Bundan əlavə, maya və qəliblər də dırnaq infeksiyalarına səbəb ola bilər.
Dırnaq göbələkləri hər yaşda insanlarda baş verə bilsə də, daha çox yaşlı insanlarda rast gəlinir. Dırnaq yaşlandıqca kövrək və quru olur. Quru toxuma dırnaqların çatlamasına səbəb olur və göbələklər bu çatlara daha asan daxil olub yerləşə bilirlər. Dırnaq göbələklərinin qocalıqda daha çox olmasının başqa bir səbəbi də ayaqlarda qan dövranının azalması, immun sisteminin zəifləməsi kimi amillərdir.
Ayaq dırnaqlarında göbələk infeksiyası bəzən ayaqlarda başlayıb dırnaqlara yayıla bilər. Başqasından infeksiya keçməsi çox nadir hallarda baş verir.
Dırnaq göbələklərinin inkişafı üçün risk faktorları hansılardır?
Dırnaq göbələklərinin inkişaf riskini artıra biləcək amillərə aşağıdakılar daxildir:
-Yaşlılıq (göbələklərə daha çox məruz qalma və yuxarıda göstərilən səbəblərlə birlikdə dırnaqların daha yavaş böyüməsi)
-Həddindən artıq tərləmə
-Ayaq göbələk tarixi
-Hovuzlar, idman zalları və duşlar kimi nəm, ictimai yerlərdə ayaqyalın gəzmək
-Kiçik bir dəri və ya dırnaq zədəsi və ya sedef kimi bir dəri vəziyyəti
-Diabet, qan dövranı problemləri və ya zəifləmiş immunitet sistemi
Dırnaq göbələklərinin fəsadları varmı?
Dırnaq göbələklərinin ağır bir vəziyyəti ağrılı ola bilər və dırnaqlara qalıcı zərər verə bilər. Dərman, diabet və ya digər şərtlər səbəbiylə immun sisteminin zəifləməsi, ayaqlardan başqa yerə yayılan digər ciddi infeksiyalara səbəb ola bilər.
Nəzarətsiz diabetli xəstələrdə qan dövranı və ayaqlardakı sinir şəbəkəsi təsirlənə bilər. Bakterial dəri infeksiyası riski də yüksəkdir. Buna görə də, belə xəstələrdə ayaqların kiçik zədələri, o cümlədən dırnaq göbələkləri daha ciddi fəsadlara səbəb ola bilər. Şəkərli diabetiniz varsa və dırnaq göbələyi inkişaf etdirdiyinizi düşünürsünüzsə, dərhal bir sağlamlıq xidmətinə müraciət edin.
Dırnaq göbələklərinin qarşısını almaq olarmı?
Aşağıdakı vərdişlər dırnaq göbələklərinin, təkrarlanan göbələk infeksiyalarının və ya ayağın qarşısını almağa kömək edə bilər:
Əllərin və ayaqların müntəzəm yuyulması: Yoluxmuş dırnağa toxunduqdan sonra əllərinizi yuyun. Yuyunduqdan sonra dırnaqlarınızı nəmləndirin.
Dırnaqların düz kəsilməsi: Dırnaqları kəsdikdən sonra kənarlarını fayl ilə hamarlayın və qalınlaşmış yerləri incələyin. Hər istifadədən sonra dırnaq qayçılarınızı və fayllarınızı dezinfeksiya edin.
Ayaqların tərləməsinin qarşısını alın: Tər hopduran corablar geyinin və ya mümkünsə ehtiyat corab daşıyaraq corablarınızı dəyişdirin. Nəfəs ala bilən materiallardan hazırlanmış ayaqqabıları seçin.
Ümumi sahələrə diqqət yetirin: Hovuz sahələrində və paltardəyişmə otaqlarında başmaq geyinin. Hər bir müştəri üçün sterilizasiya edilmiş manikür alətlərindən istifadə edən bir dırnaq salonu seçin.
İstifadə etdiyiniz məhsullara diqqət yetirin: Dırnaq boyası və süni dırnaqlardan istifadə etməkdən çəkinin.
Dırnaq göbələyinə necə diaqnoz qoyulur?
Dırnaq göbələkləri müayinə zamanı həkimlər tərəfindən asanlıqla aşkar edilir. Bəzən həkimlər infeksiyaya səbəb olan göbələk növünü təyin etmək istəyə bilər. Buna görə də dırnaq parçası götürülür və sınaq üçün laboratoriyaya göndərilir.
Psoriasis kimi digər şərtlər bəzən dırnaq mantar infeksiyası kimi görünür. Bundan başqa, bakteriya kimi mikroorqanizmlər də dırnaqlara yoluxa bilər.
İnfeksiyanın səbəbini bilmək ən yaxşı müalicəni təyin etmək üçün vacib addımdır.
Dırnaq göbələklərini necə müalicə etmək olar?
Dırnaq göbələklərinin müalicəsi çətin ola bilər. Özünə qulluq strategiyaları və reçetesiz satılan məhsullar kömək etmirsə, həkimə müraciət edilməlidir. Müalicə vəziyyətin şiddətindən və ona səbəb olan göbələk növündən asılıdır. Nəticələri görmək üçün aylar çəkə bilər və dırnaq göbələyi sağalsa belə, təkrar infeksiyalar baş verə bilər. Dırnaq göbələyi kimi, saç tökülməsinin müalicəsi çətin ola bilər. Bir çox xəstə saç əkimi əməliyyatından sonrakı rahatlığı nəzərə alaraq saç tökülməsinə qarşı saç əkimi klinikalarına üstünlük verə bilər.
Dırnaq göbələklərinin müalicəsi üçün dərmanlar
Belə şəraitdə həkimlər adətən ağızdan qəbul edilən və ya dırnağa tətbiq edilən antifungal dərmanlar təyin edirlər. Bəzi hallarda oral və topikal antifungal müalicələr birlikdə istifadə olunur.
Ağızdan antifungal dərmanlar: Bu dərmanlar tez-tez dırnaq göbələklərinin müalicəsində ilk seçimdir, çünki infeksiyanı yerli dərmanlardan daha sürətli təmizləyirlər. Bu məqsədlə terbinafin və itrakonazol kimi aktiv maddələr olan dərmanlar təyin edilə bilər. Bu dərmanlar yoluxmuş hissənin yavaş-yavaş dəyişməsinə imkan verməklə yanaşı, yeni bir dırnaq infeksiyasından qurtulmağa kömək edir.
Oral antifungal dərmanlar adətən dırnaq göbələklərini müalicə etmək üçün 6-12 həftə ərzində istifadə olunur. Lakin dırnaq tam uzanana qədər müalicənin nəticəsi müşahidə olunmaya bilər. Bir infeksiyanı aradan qaldırmaq üçün dörd ay və ya daha çox vaxt lazım ola bilər.
Şifahi antifungal dərmanlar bir çox ciddi yan təsirlərə səbəb ola biləcəyi üçün bu növ dərmanlardan istifadə edərkən müntəzəm qan testləri tələb oluna bilər.
Dərmanlı dırnaq boyası: Siklopiroks adlı göbələk əleyhinə dırnaq boyası başqa bir müalicə variantıdır. Bu dırnaq lakı gündə bir dəfə yoluxmuş dırnaqlara və ətraf toxumalara tətbiq olunur. Yeddi gündən sonra bütün tətbiq olunan təbəqələr spirtlə təmizlənir və tətbiq yenidən başlayır. Bu tip dırnaq lakından demək olar ki, bir il ərzində gündəlik istifadə etmək lazım gələ bilər.
Dərmanlı dırnaq kremi: Həkiminiz dırnaqlara tətbiq olunan antifungal krem təyin edə bilər. Bu tip kremlər dırnaqlar incəldikdə daha yaxşı işləyir. Dırnaqları incəltmək üçün həkim karbamid tərkibli losyon tövsiyə edə bilər və ya özü onu dırnaq faylı və ya oxşar xüsusi alətlə tətbiq edə bilər.
Cərrahi müdaxilə
Bəzi xüsusi hallarda, həkim dırnağın müvəqqəti çıxarılmasını tövsiyə edə bilər ki, antifungal dərman birbaşa dırnaq altındakı infeksiyaya tətbiq olunsun. Bəzi ciddi dırnaq mantar infeksiyaları dərmanlara cavab vermir. İnfeksiya şiddətli və ya çox ağrılıdırsa, dırnaqların daimi çıxarılması tövsiyə edilə bilər.
Dırnaq göbələkləri üçün nə yaxşıdır?
Xüsusilə ən çox rast gəlinən dırnaq göbələklərinin müalicəsi üçün bəzi tətbiqlər var:
Siz reseptsiz satılan göbələk əleyhinə dırnaq kremləri və məlhəmlərini sınaqdan keçirə bilərsiniz: Dırnaqların səthlərində ağ ləkələr görsəniz, dırnaqları suda isladın, qurudun, dərman kremi və ya losyon ilə tətbiq edin.
Dırnaqları kəsin və incələyin: Bu təcrübə dırnaqlara təzyiqi azaltmaqla ağrıları azaltmağa kömək edir. Həmçinin, antifungal tətbiq etməzdən əvvəl bunu etsəniz, dərman dırnağın daha dərin təbəqələrinə çata bilər.
Ayaqlara müntəzəm qulluq edin: Ayaqlarınıza zəif qan axınına səbəb olan bir vəziyyətiniz varsa və dırnaqlarınızı kəsə bilmirsinizsə, dırnaqlarınızı kəsmək üçün mütəmadi olaraq ayaq baxım mərkəzinə müraciət edin.
