Ovulyasiya nədir?

Ovulyasiya nədir?

Ovulyasiya, yumurtalıqda olan yumurtaların yetişməsi və uşaqlıq və yumurtalıqlar arasında yerləşən fallopiya borularına buraxılmasıdır. Ovulyasiya hər sağlam qadında yetkinlik və menopoz arasında baş verir.

Reproduktiv yaşda hər ay meydana gələn menstrual dövr ərzində meydana gələn bu vəziyyət hamilə qalmaq istəyən cütlüklər üçün son dərəcə əhəmiyyətli bir dövrdür. Ovulyasiya dövründə uşaqlıq yoluna açılan uşaqlıq borularında olan yumurta ilə kişi reproduktiv hüceyrəsi olan sperma ilə qarşılaşdıqda mayalanma baş verir və embrion əmələ gəlir. Hamiləliyin ilk addımları olan bu mərhələdə qadın orqanizmi ifraz olunan hormonların təsiri ilə özünü hamiləliyin formalaşmasına hazırlayır. Hamiləlik baş vermirsə, menstruasiya dövrü və yumurtlama dövrü hər ay yenidən baş verir, mümkün hamiləliyə hazırlaşır.

Menstruasiya dövrü ümumiyyətlə hər 21-35 gündən bir baş verir. Ovulyasiya bu dövrün ortasında baş verir. Ovulyasiya dövründə qadın orqanında bəzi simptomlar meydana gəlir. Ancaq bu əlamətlər hər qadında hər ay hiss olunmaya bilər. Bu səbəblə ovulyasiya dövrü hamiləliyin planlaşdırılması üçün çox doğru bir üsul olmaya bilər.

Bəzi qadınlar bu simptomları daha sıx hiss edərkən, bəziləri onları heç hiss etməyə bilər. Bununla belə, ovulyasiya dövründə qadınlar arasında qarın altındakı ağrı adətən hiss olunur. Yumurtanın yetişməsi və onun yerləşdiyi follikulun səthinin uzanması nəticəsində yaranan bu ağrı, bəzən yumurtanın uşaqlıq borularına atılması zamanı yaranan yanma hissi ilə müşayiət oluna bilər.

Ovulyasiya zamanı nə baş verir?

Ovulyasiya zamanı orqanizmdə bir sıra mühüm hadisələr baş verir. Bu proses qadının məhsuldarlıq dövrünün kritik nöqtəsidir və hamiləlik ehtimalını artıran bir sıra fizioloji dəyişiklikləri əhatə edir. Ovulyasiya dövrü başlayanda follikuldan (yumurta kisəsi) yetkin bir yumurta ayrılır. Bu boşalma yumurtalıqların səthini cıraraq, yumurtanın fallopiya borularına keçməsinə imkan verir. Eyni zamanda yumurtlama zamanı beyindən luteinləşdirici hormon (LH) ifraz olunur və bu hormonun artması yumurtanın sərbəst buraxılmasına səbəb olur. Ovulyasiya zamanı uşaqlığın selikli qişası implantasiyaya hazırlaşarkən, vaginal ifrazatlar da dəyişərək sperma üçün daha asan yol yaradır. Bu, qadının ən məhsuldar olduğu və buna görə də hamiləlik ehtimalının ən yüksək olduğu vaxtdır. Yumurtlama zamanı cinsi əlaqə və ya mayalanma baş verərsə, bu döllənmiş yumurta uterusa doğru hərəkət edərək embrion meydana gətirir və hamiləlik başlayır.

Ovulyasiya dövrünün simptomları aşağıdakı kimidir:

• Döşlərdə həssaslıq
• Artan cinsi istək
• Qarın bölgəsində şişkinlik
• Dad və qoxulara qarşı həssaslıq
• Uşaqlıq ağzı açılmasında artım

Ovulyasiya dövründə baş verən əlamətlər hər qadın tərəfindən həmişə eyni səviyyədə hiss olunmadığından, əlamətələrə əsaslanaraq proqnoz vermək yanlış ola bilər. Bununla belə, bazal bədən istiliyinin izlənilməsi və xüsusilə servikal mucusun müşahidə edilməsi yumurtlama dövrünün izlənməsində faydalı ola bilər. Ovulyasiya vaxtını izləmək və hamiləlik üçün ideal zamanı tapmaq üçün istifadə edilən başqa bir üsul ovulyasiya testidir. Yüksək məhsuldarlıq dövrü yumurtlamadan 24-36 saat əvvəl sidikdə artan luteinləşdirici hormonun (LH) səviyyəsini ölçməklə həyata keçirilən testlə müəyyən edilə bilər. Siz həmçinin mütəxəssis həkimə müraciət edərək yumurtlama dövrünüzü izləməkdə kömək ala bilərsiniz. LH hormonunun səviyyəsi ultrasəs müayinəsi, yumurta daşıyan folekulun inkişaf vəziyyəti və laboratoriya müayinəsi ilə yoxlanılır. Müayinə nəticəsində yumurtlamanın baş verəcəyi vaxt müəyyən edilir. Sağlam həyat üçün müayinələrdən keçməyi unutmayın. Bundan əlavə, yumurtlama dövrlərində yumurtlama baş vermirsə, bir çox prosedurlar edilə bilər.

Ovulyasiya zamanı ağrı hiss etmək ola bilər. Ovulyasiya dövründə olan qadınlar, dövrün ortalarına doğru bir az ağrı hiss edə bilərlər. Bu ağrının miqdarı insandan insana dəyişə bilər. Menstruasiya dövrü gəldiyi zaman, həmin ay hansı yumurtalıqdan yumurta buraxmasından asılı olaraq, sağ və ya sol yumurtalıq nahiyəsində ağrılar ola bilər. Nadir hallarda ağrı başqa bir əsas pozğunluğun əlaməti ola bilər. Bu xəstəliklərə aşağıdakılar aid edilə bilər:

• Endometrioz
• Qarın nahiyəsində çapıq toxuması
• Cinsi yolla keçən xəstəliklər

Ovulyasiya günü hesablama

Bazal temperatur ölçmə

Bir insanın səhər hərəkət etməzdən əvvəl bədən istiliyinə bazal bədən istiliyi deyilir. Bu temperatur ovulyasiya səbəbindən arta bilər. Bu tempraturu bir neçə ay ərzində gündəlik qeyd etməklə, yumurtlama günlərini proqnozlaşdırmaq mümkün ola bilər. Ancaq bədən istiliyi həmişə yumurtlama səbəbindən olmaya bilər.

Menstrual sikl

 Əgər menstruasiya 28 gündən bir baş verirsə, ovulyasiya ortada, 14-cü gündə baş verir. Bununla belə, normal dövr müddəti 21 ilə 35 arasında dəyişə bilər. Belə hallarda fərd bu dövrün ortasında yenidən yumurtlayır. Hər bir qadının özünəməxsus yumurtlama prosesi var. Ona görə də hesablama üsulu fərdin özünəməxsus olmalıdır. Bir neçə ay ərzində menstruasiya dövrünüzü kağıza, təqvimə və ya telefon proqramına yazmaq yumurtlama dövrünüzü hesablamaqda faydalı ola bilər. Bu bəzi anormal vəziyyəti aşkar etmək üçün də faydalı ola bilər.

Təqvim metodu

 Təqvim metodu ovulyasiya dövrünü hesablamaq üçün istifadə edilə bilər. Qadınlar nə vaxt məhsuldar olduqlarını müəyyən etmək üçün altı aylıq menstruasiya dövrünü hesablaya bilərlər. Bu prosesdə ən uzun və ən qısa menstruasiya dövrünü təyin edir və ən uzun müddətdən 18 günü, ən qısa müddətdən isə 11 günü çıxarır. Bu iki rəqəm sizə ən məhsuldar olduğunuz zaman menstrual dövrünüzün ən yaxşı gününü verir.

Ovulyasiya testləri

 Bu dəstlər hamiləlik testlərinə bənzəyir. Ovulyasiyadan əvvəl LH hormonunun səviyyəsi yüksəlir. Üzərində göstərici olan bu test sidikdə LH miqdarını ölçür. Bu qaydada yumurtlama müddəti hesablana bilər.

Ovulyasiyadan neçə gün sonra hamilə qalmaq olur?

Hamilə qalma ehtimalı ovulyasiya dövrü ətrafında cinsi əlaqə baş verdikdən sonra baş verir. Ümumiyyətlə, yumurtlama dövründə qadının fallopiya borularına buraxılan yumurta və sperma hüceyrəsinin görüşü hamiləliyin baş verməsi üçün lazımdır. Bununla belə, sperma hüceyrələri bədəndə bir neçə gün yaşaya bilir. Buna görə də yumurtlamadan bir neçə gün əvvəl və ya sonra cinsi əlaqə hamiləliyə səbəb ola bilər.

Menstruasiya pozuntusu zamanı ovulyasiyanı necə hesablamaq olar?

Qadınlar orta hesabla 28 gündən bir menstrual qanaxma ilə qarşılaşırlar. 21 gündən az və 35 gündən çox fasilələrlə baş verən qanaxma, menstruasiya pozuntusu olaraq təyin olunur. Bəzən 3 ay ərzində menstruasiya olmaya bilər. Əgər qanaxma dövrünüz normaldan qısa və ya uzundursa, bu, menstrual dövrünün pozulması deməkdir. Menstruasiya pozğunluğu hormonlar, kistlər, fibroidlər, poliplər və ya şəkərli diabet və depressiya kimi xəstəliklərdən də ola bilər. Təqvim, menstruasiya pozğunluğu olan qadınlarda yumurtlama hesablama üsulu olaraq dəqiq nəticələr verə bilməz

Sperma qadın orqanizmində 4 və ya 5 gün yaşaya bilər. Bu, yumurtlamadan əvvəlki beşinci gündə cinsi əlaqəyə girərək hamilə qalmağınıza imkan verə bilər.

Sağlam ovulyasiya üçün nə etməli?

Sağlam yumurtlama məhsuldarlıq prosesində mühüm rol oynayır və hamiləlik şansını artırır. Sağlam ovulyasiya üçün aşağıdakı tədbirlər görülə bilər:

Balanslaşdırılmış pəhriz: Sağlam və balanslı bir pəhriz bədəninizin lazımi qidaları almasını təmin edir və hormonal tarazlığı qorumağa kömək edir. Xüsusilə fol turşusu, dəmir, sink, B vitaminləri və omeqa-3 yağ turşuları kimi qida maddələri yumurtlama prosesini dəstəkləyir.

Stressin idarə edilməsi: Stress hormonal balanssızlıqlara və yumurtlama problemlərinə səbəb ola bilər. Stressi azaltmaq üçün yoqa, meditasiya, dərin nəfəs məşqləri və ya hobbi kimi stressi azaltma üsullarını tətbiq etmək vacibdir.

Sağlam çəki: Kilolu və ya az çəki ovulyasiya prosesinə təsir edə bilər. Sağlam bir çəki aralığında qalmaq hormonal tarazlığı qoruyur və yumurtlamaya müsbət təsir göstərə bilər.

İdman eləmək: Müntəzəm olaraq idmanla məşğul olmaq bədəndə qan dövranını artırır, stressi azaldır və hormonal tarazlığın qorunmasına kömək edə bilər. Bununla belə, həddindən artıq ağır məşq yumurtlama prosesinə təsir göstərə bilər, buna görə də balanslaşdırılmış məşq proqramına riayət etmək vacibdir.