Uşaqlarda qızdırma salan dərmanlar

Qızdırma bədən istiliyinin normadan yuxarı qalxdığı bir vəziyyətdir. Bu, əslində faydalı bir simptomdur, çünki bədəndə bir şeyin səhv olduğunu göstərir və bizi ehtiyat tədbirləri görməyə sövq edir. Xəstəliyə qarşı mübarizə zamanı immun sistem hüceyrələrindən ayrılan sitokin dediyimiz maddələr beynimizdəki bədən hərarətini tənzimləyən mərkəzə təsir edir və qızdırma yaradır. Qızdırmaya uşaqlarda daha çox rast gəlinir.

Uşaqlarda qızdırma səbəbləri nələrdir?

Qızdırma adətən yoluxucu xəstəlik nəticəsində yaranır. Yuxarı tənəffüs yollarının infeksiyası, orta qulaq infeksiyası, sinüzit, sətəlcəm, sidik yollarının infeksiyası, mikrob diareya, meningit, bakteriemiya (qanda bakteriyaların çoxalması) kimi yoluxucu xəstəliklər qızdırmaya səbəb ola bilər. Peyvəndlər, dərmanlar, şiddətli susuzlaşdırma, revmatik xəstəliklər və xərçəng xəstəlikləri  də uşaqlarda qızdırmaya səbəb ola bilər. Həm də yadda saxlamaq lazımdır ki, həyatın ilk bir neçə ayında ətraf mühitin yüksək temperaturu körpələrin bədən istiliyinin yüksəlməsinə səbəb ola bilər.

Uşağın qızdırması varsa nə etməliyik?

İlk növbədə uşağın paltarı çox qalındırsa, yüngül geyimlə əvəz etməliyik. Otağın temperaturu yüksək olarsa aşağı salınmalı, onun istirahəti üçün şərait yaratmalıyıq. Bunlara baxmayaraq qızdırma davam edərsə ilıq su kompresi edə bilərik. Əgər qızdırma 1 saat ərzində düşmürsə, ilıq duş qəbul etməlisiniz.

Bol maye qəbul edilməlidir.( su, bitki çayları, təbii meyvə şirələri və s.)

İmmunitet sistemi xəstəliyə qalib gəlmədikcə qızdırma azalsa da yenidən yüksələcək. Xəstəliyi müalicə etmək üçün bəzən müxtəlif dərman müalicəsi tələb oluna bilər.Qızdırmasalıcı dərmanlar uşağın xəstəliyini müalicə edən dərmanlar deyil, onun rahatlamasına kömək edən dərmanlardır. Əgər qızdırma uşağı narahat edən səviyyədədirsə, müvafiq dozada qızdırmasalıcı dərman istifadə edilməlidir. Xroniki xəstəlikləri olan (ürək, ağciyər və s.) və xəstəlik tarixçəsində qızdırma tutması olan uşaqların hərarəti narahatedici səviyyədə olmasa belə aşağı salına bilər. Üç aydan kiçik uşaqlar əvvəlcə müayinə olunmalı və həkim tövsiyəsi olmadığı halda qızdırmasalıcı dərmanlar verilməməlidir.

Qızdırma zamanı uşaqlara hansı dərmanları vermək olar?

Dərman istifadə etmək lazım gəldikdə, uyğun dərman seçmək vacibdir. İlk növbədə onu bilmək lazımdır ki, heç bir dərman ziyansız deyil. Ən az yan təsirləri olanlarla müalicəyə başlamaq lazımdır. Dərmanların lazımi dozada və tezliyində istifadə edilməsi üçün onlar haqqında biliklərə sahib olmaq lazımdır.

Tərkibində parasetamol olan antipiretik dərmanlara üstünlük verilməlidir, çünki qızdırması olan uşaqlarda yan təsirləri daha azdır. Parasetamol gündə 4 dəfə (hər dəfə kq başına 10-15 mq dozada), 4 saatdan çox olmayaraq istifadə edilə bilər.

Parasetamol tərkibli dərmanları nə qədər və necə vermək lazımdır:

• Uşaqlar üçün müxtəlif tərkibdə parasetamollar  var:körpələr üçün, kiçik uşaqlar üçün və böyük uşaqlar üçün.
• Parasetamol  bir çox müxtəlif şirkətlər tərəfindən istehsal olunur.Müxtəlif markaların müxtəlif markaları tərəfindən istehsal olunur və satılır. (məsələn, Panadol, Panamax, Dymadon).
• Dərmanı həmişə şüşəsində və ya qablaşdırmasında istifadə edin.
• Uşağınızın çəkisinə əsasən göstərilən dozanı verin.
• Əgər körpəniz və ya uşağınız başqa dərmanlardan istifadə edirsə,tərkibində parasetamol olub olmadığını yoxlayın. Uşağınız üçün tərkibində parasetamol olan digər dərmanlardan istifadə etmisinizsə parasetamol verməyin.

Nə qədər tez-tez verilə bilər?

• Parasetamol dörd-altı saatdan bir verilə bilər.
• Uşaqlarda qızdırmanı azaltmaq üçün istifadə edilə bilən başqa bir dərman tərkibində ibuprofen olan şərbətlərdir. Altı aydan kiçik körpələrdə istifadə edilə bilməz, çünki onun böyrəklərə mümkün yan təsirləri daha gənc yaşlarda olur. Müalicə dozası 5-10 mq/kq təşkil edir. Bu dərman adətən bir dozada 100 mq aktiv maddə ehtiva edir.
• Davamlı qızdırma zamanı tərkibində ibuprofen olan qızdırmasalıcı dərmanlar gündə ən çox 4 dəfə (hər dəfə 5-10 mq/kq dozada) verilə bilər. Qızdırmanı idarə etmək mümkün olduğu müddətcə yalnız bir növ qızdırma salıcı verilməli və onları növbə ilə istifadə etmək olmaz.

Nə qədər vermək lazımdır:

• Uşaqlar üçün müxtəlif  ibuprofen tərkibli dərmanlar var:körpələr üçün, kiçik uşaqlar üçün və böyük uşaqlar üçün.
• O, həmçinin bir çox müxtəlif şirkətlər tərəfindən istehsal olunur və satıldıqda, müxtəlif markaların fərqli adları ola bilər (məs.Nurofen, Brufen, Advil, Dimetapp).
• Dərmanı həmişə şüşəsində və ya qablaşdırmasında istifadə edin.
• Uşağınızın çəkisinə əsasən göstərilən dozanı verin.
• Hansı tezlikdə verilə bilər?
• Hər altı-səkkiz saatdan bir, gündə üç dəfədən çox olmayaraq verilə bilər
• Çox verilməməlidir.
• Uşağa uzun müddət ibuprofen verildikdə nadir hallarda da olsa ciddi yan təsirlərə rast gəlinir.

Qeyd: İbuprofen qısa müddət ərzində müvafiq dozalarda istifadə oluna bilər.

İstifadə edildikdə, bir stəkan su ilə qəbul edilə bilər. Əgər uşağınız mədəsini narahat edirsə, ona yemək verin və ya süd də verin.

Uşaqlarda qızdırma salıcı dərman kimi aspirin vermək məsləhət görülmür. Xüsusilə 20 yaşından əvvəl, virus infeksiyalarının tez-tez baş verdiyi zaman, ağır qaraciyər xəstəliyinin bir növünə (Reye sindromu) səbəb olma riski səbəbindən istifadəsi tövsiyə edilmir. Tərkibində metamizol olan dərmanlar qızdırmanı effektiv şəkildə aşağı saldığı üçün narahatlığı yüksək olan ailələr tərəfindən üstünlük verilsə də, hələ də biz həkimlərin tövsiyə etmədiyi dərmanlar siyahısındadır. Onun uşaqlarda istifadəsi ABŞ və Böyük Britaniyada qadağandır. 2007-ci ildə ən çox istifadə edildiyi Braziliyada körpələr üzərində aparılan bir araşdırmada (dərman Braziliya aspirini kimi tanınır), analarının tez-tez metamizol istifadə etdiyi təqdirdə körpələrdə leykemiya riskinin artdığı göstərilmişdir.

İstifadə edilmiş mənbələr: www.polygreen.com.tr