Piy vəziləri, tibbdə lipomalar olaraq da bilinir. Bədənin hər hansı bir yerində əmələ gələn yağla dolu, adətən kiçik, şişə bənzər formasiyalardır. Müxtəlif ölçülərdə ola bilən yağ vəziləri kapsulla əhatə olunub, ağ-sarı rənglərdə görünür. Yetkinlik dövründə hər yaşda piy əmələ gəlməsi müşahidə oluna bilsə də, uşaqlarda bu problemin tezliyi kifayət qədər azdır.
Bədənin görünən hissələrində yerləşən yağ vəziləri ümumiyyətlə arzuolunmazdır, çünki onlar insanı vizual olaraq narahat edir. Evdə bu vəziləri sıxmaq və ya iynə ilə boşaltmaq kimi üsullar infeksiya riski yaradır və piy vəzinin yerləşdiyi nahiyədə çapıq qalır. Bu səbəbdən piy vəzilərinin çıxarılması prosedurları müvafiq avadanlıqdan istifadə etməklə bir tibb müəssisəsində həkim tərəfindən aparılmalıdır.
Yağ vəzi nədir?
Orqanizmdə yığılan yağlar dərinin altına yerləşərək kapsul əmələ gətirir və nəticədə lipoma adlanan piy vəziləri əmələ gəlir. Sadə bir şiş forması kimi də xarakterizə edilə bilən bu vəzilər, ümumiyyətlə, xoşxasiyyətlidir və görünüş baxımından insanları narahat etməkdən başqa heç bir sağlamlıq problemi yaratmır. Yağ vəziləri bədənin hər yerində görünə bilsə də, ən çox üz, çiyinlər, baş dərisi, cinsiyyət orqanları, boyun və kürəkdə əmələ gəlir.
Onların bir çoxu yumşaq bir quruluşa malikdir və əl ilə basdıqda hərəkət edir. Bunun səbəbi onların dəri ilə tam inteqrasiya olmamalarıdır. Yağ vəzləri hər yaşda olan insanlarda rast gəlinən problem olsa da, uşaqlarda çox nadir hallarda rast gəlinir. Adətən ağrıya səbəb olmurlar. Bu tip vəzilərdə ağrı adətən yağ vəzinin tibbi müdaxilə tələb etdiyinə işarədir.
Bütün hüceyrələr kimi zamanla böyüyən və çoxalan yağ hüceyrələri bəzi hallarda yağ vəzilərinin ölçüsünün nəzarətdən çıxmasına və həddindən artıq böyüməsinə səbəb ola bilər. Bu hallarda cərrahi əməliyyatların köməyi ilə böyümüş piy vəziləri çıxarılmalıdır.
Yağ vəzilərinin əlamətləri hansılardır?
Yağ vəzilərinin ilk və ən xarakterik əlaməti vəzinin inkişaf etdiyi toxumada meydana gələn şişkinlikdir. Bu şişlik yavaş-yavaş inkişaf edə bilər. Üz nahiyəsində əmələ gələn piy vəziləri, ümumiyyətlə, sancaq başı ölçüsündən bir neçə millimetrə qədər müxtəlif ölçülərdə olsa da, arxa və boyun kimi nahiyələrdə əmələ gələn şişkinliklər daha böyük və dərin olur. Üzdə görülən gözaltı yağ vəziləri və göz qapağında yağ vəzi əmələ gəlməsi vəziyyətində vəzi ağ-sarı rəngdədir və onu örtən dəri çox incə olduğundan içindəki piy kütləsi asanlıqla görünə bilir.
Bədənin digər yerlərində meydana gələn dərin piy vəzilərində vəzi dərinin alt qatlarında yerləşdiyindən və piy təbəqəsi kənardan görünmədiyi üçün ancaq şişlik hiss olunur. Adətən ağrıya səbəb olmurlar. Bununla belə, vəzi zədələnmiş, yoluxmuş və ya bədxassəli olduqda, zamanla ağrı və ya axıntıya səbəb ola bilər. Xüsusilə sürətli böyümə, rəng dəyişikliyi, qızartı və şiddətli ağrılar zamanı lipomalar cərrahi müdaxilələrin köməyi ilə çıxarılmalı və patoloji müayinəyə göndərilməlidir.
Piy vəzilərinə nə səbəb olur?
Yağ vəzilərinin əmələ gəlməsinin səbəbi tam məlum deyil. Bununla belə, baş vermə ehtimalını artıran bəzi amillər var. Piy vəzilərinin əmələ gəlməsinə səbəb olan amillərdən bəziləri bunlardır:
-genetik meyl
-dərinin zədələnməs,
-yüksək xolesterol və trigliserid səviyyələri
-metabolik xəstəliklər
-sağlam olmayan qidalanma
-qocalmış yaş
-insulin müqaviməti və diabet
-qaraciyər xəstəlikləri
-piylənmə
Piy vəzləri nə üçün görünür?
Dərinin altında yağ yığılması və piy vəzilərinin tıxanması nəticəsində dəridə yağ vəziləri görünməyə başlayır. Tıxanmış yağ vəzi orada yığılan yağın çıxmasına mane olur və buna görə də kisəyə çevrilərək dəridə görünür. Yağ vəzilərinin əmələ gəlməsinin əsas səbəbi yağ vəzilərinin normal fəaliyyətini saxlaya bilməməsidir.
Yağ vəzilərinin növləri hansılardır?
Piy vəziləri quruluşlarına görə 3 fərqli qrupa bölünür. Bunlar aşağıdakılardır:
Yağ kistaları: Saç dərisində tez-tez görülən yağ kistaları vəzi quruluşuna malik deyil, maye bir yağ kütləsi və onu örtən çox nazik bir dəri təbəqəsindən ibarətdir.
Xoşxassəli yağ toxuması şişləri: Vəzili quruluşa malik olan və ən çox boyun və kürək nahiyələrində görülən yağ toxuması şişləri ümumiyyətlə xoşxasiyyətlidir və bu qrupa daxildir. İçindəki yağ kütləsi açıq sarı rəngdədir və sərt quruluşa malikdir. Digər növ kistlər kimi onlar da böyük ölçülərə çata bilirlər və buna görə də cərrahi yolla çıxarılmalıdırlar.
Piy toxumasının bədxassəli şişləri: Dəri altındakı yağ toxumasının xərçəngi nəticəsində əmələ gələn kütlələrə bədxassəli piy toxuması şişləri deyilir. Liposarkoma adlanan bu şişlərin içərisində olan mayenin rəngi sarıdan boz rəngə qədər dəyişir. Bu nadir növ yağ vəzisi daha yumşaq bir quruluşa malikdir və cərrahi əməliyyatların köməyi ilə çıxarılmalıdır.
Yuxarıda göstərilən qruplaşmadan başqa, gözaltı yağ vəziləri də üç yerə bölünür. Bunlar üç alt başlıq altında araşdırılır: yüksək xolesterol səbəbiylə meydana gələn ksantelazma adlanan nazik yağ təbəqələri, sirinqoma adlanan kiçik yuvarlaq yağ kistləri və sirinqomadan daha kiçik və zəif görünüşlü miliumlar.
Piy vəzinin diaqnozu necə qoyulur?
Görünən piy vəziləri yalnız fiziki müayinə zamanı həkimlər tərəfindən aşkar edilə bilər. Yağ kistləri ümumiyyətlə yuvarlaq bir quruluşa, ortada bir ləkəyə və bir az qızarmış görünüşə malikdir. Piy vəzilərinin bir çox növlərində dəri altında olan piy kütləsi əllə basıldığında yer dəyişir.
Asanlıqla hərəkət etməyən sabit bir şişlik fərqli bir xəstəliyi göstərə bilər. Baş verdiyi bölgəyə görə dəyişə bilsə də, lipomalar ümumiyyətlə yumşaq bir quruluşa malikdir və əl ilə müayinə zamanı basıldıqda formasını dəyişə bilər. Daha böyük və daha sərt piy vəzilərinin diaqnozunda, oxşar görünən müxtəlif xəstəliklərlə qarışıqlığın qarşısını almaq üçün diaqnoz ultrasəs görüntüləmə ilə dəstəklənə bilər.
Dərialtı yağ vəzindən necə qurtulmaq olar?
Piy vəzilərinin müalicə variantları var. Ümumiyyətlə, cərrahi olmayan müalicə üsullarına üstünlük verilir. Lazer müalicəsi, kriyoterapi (soyuq müalicə) və ya dərman kimi üsullar yağ vəzilərini kiçildə və ya tamamilə yox edə bilər. Bununla belə, müalicə variantı yağ vəzinin ölçüsü, növü və yerindən asılı olaraq dəyişə bilər. Ən yaxşı müalicəni təyin etmək üçün bir dermatoloqdan mütəxəssis məsləhəti almaq tövsiyə olunur.
Piy vəzilərinin çıxarılması necə aparılır?
Yağ vəzilərini çıxarmaq üçün ilk növbədə dermatoloq və ya mütəxəssis həkimə müraciət etmək vacibdir. Həkim vəzin növünü və ölçüsünü qiymətləndirəcək və müvafiq müalicə variantlarını tövsiyə edəcək. Müalicə variantları cərrahiyyə, lazer terapiyası və ya dərman müalicəsini əhatə edə bilər. Proses yağ vəzinin ölçüsü və yerindən asılı olaraq dəyişəcək. Piy vəzinin çıxarılmasından əvvəl həkiminizin tövsiyələrinə əməl etmək vacibdir.
Yağ vəzilərini necə müalicə etmək olar?
Piy vəzilərinin demək olar ki, 99%-i xoşxassəlidir və xərçəngə çevrilməyə meylli deyil. Ancaq yağ vəziləri, xüsusilə də üz və boyun kimi bədənin görünən hissələrində yerləşənlər estetik baxımdan xoş görünmədiyi üçün xəstələrdə narahatlıq yaradır. Bundan əlavə, bel nahiyəsində meydana gələn yağ toxuması şişləri sağlamlıq üçün heç bir risk yaratmasa da, arxaya söykənmək və ya bel çantası istifadə etmək kimi vəziyyətlərdə təzyiq səbəbiylə ağrıya səbəb ola bilər.
İnfeksiya spontan və ya bəzi yağ vəzilərinə zərbələr nəticəsində inkişaf edə bilər, nəticədə ağrı, qızartı, axıntı və qızdırma kimi əlamətlər yaranır. Bütün bu hallarda vəzilər yağ vəzilərinin çıxarılması kimi tanınan sadə cərrahi əməliyyatın köməyi ilə çıxarılmalıdır. Bu əməliyyat lokal anesteziya altında aparılır və adətən yarım saatdan az müddətdə tamamlanır. Xəstəxanada qalmağı tələb etmir, xəstələr eyni gün evə buraxıla və ertəsi gün gündəlik həyatlarına qayıda bilərlər.
Estetik görünüş və ya sağlamlıq baxımından fərddə heç bir narahatlıq yaratmasa, yağ vəzilərinin çıxarılması lazım olmaya bilər. Ancaq nəzərə almaq lazımdır ki, çox nadir hallarda da olsa, bu kütlələr bədxassəli ola bilər. Buna görə də bəzi hallarda xərçəngə çevrilməsindən şübhələnən və ya sürətlə böyüməyə meylli olan kütlələr üçün biopsiya nümunəsi götürülə bilər. Bu nümunənin patoloji müayinəsi aparılaraq, kütlənin xoşxassəli və ya bədxassəli olması müəyyən edilə və bu nəticəyə görə növbəti müalicə prosesi planlana bilər.
Yağ bezləri haqqında tez-tez verilən suallar
Üzdə yağ vəzindən necə qurtulmaq olar?
Üzdəki piy vəziləri adətən əməliyyatsız müalicə üsulları ilə aradan qaldırıla bilər. Bu üsullara lazer müalicəsi, kriyoterapiya və dərman müalicəsi daxil ola bilər.
Köhnəlmiş vəzinin əməliyyatsız müalicəsi necədir?
Piy vəzilərinin əməliyyatsız müalicəsi lazer, elektrokoteriya və kriyoterapiya kimi üsulları əhatə edə bilər. Həkiminiz vəzi müayinə etdikdən sonra ən uyğun müalicə üsulunu seçəcək.
Göz altındakı yağ vəzindən necə qurtulmaq olar?
Göz altındakı piy vəziləri adətən əməliyyat olmadan müalicə olunur. Lazer və ya kriyoterapiya kimi üsullardan istifadə edilə bilər.
Üzdə olan yağ vəzinin səbəbləri nədir?
Üzdəki yağ vəziləri çox vaxt genetik faktorlara və ya yağ istehsalının artmasına görə ola bilər. Bundan əlavə, gənc yaşdan üzdə yağ vəziləri görünə bilər. Ümumiyyətlə, genetik mənşəli yağ vəzilərinin formalaşması üçün daha çox yaş artımı gözlənilmir.
Göz altında olan yağ vəzinin səbəbləri nədir?
Göz altındakı yağ vəziləri genetik meyl və ya göz altındakı bölgədə yağ istehsalının artması səbəbindən meydana gələ bilər.
Göz qapağında yağ vəzinin olmasına səbəb nədir?
Göz qapağındakı yağ vəziləri adətən yağ vəzilərinin tıxanması nəticəsində yaranır. Bunlar genetik və ya yaşa bağlı ola bilər.
Göz qapağındakı yağ vəzindən necə qurtulmaq olar?
Göz qapağındakı piy vəziləri əməliyyatsız müalicə üsulları ilə çıxarıla bilər. Həkiminiz ən uyğun variantı təyin edəcək.
Başda yağ vəzisi olmasına səbəb nədir?
Başdakı yağ vəziləri adətən saç köklərinin tıxanması nəticəsində yaranır.
Baş və üzdəki yağ vəzilərindən necə qurtulmaq olar?
Başdakı yağ vəziləri adətən öz-özünə yox olur. Ancaq böyüyərsə və ya ağrıya səbəb olarsa, mütləq həkiminizdən dəstək almalısınız.
Qolaltında yağ vəzinin olmasına səbəbələri nədir?
Qolaltı yağ vəziləri adətən tər vəzilərinin tıxanması nəticəsində əmələ gəlir.
Qolaltı yağ vəzindən necə qurtulmaq olar?
Adətən qoltuqaltı piy vəziləri əməliyyatsız müalicə olunur. Bunun üçün həkiminizlə məsləhətləşməlisiniz.
Göz ətrafındakı yağ vəzindən necə qurtulmaq olar?
Göz ətrafındakı yağ vəziləri adətən lazer və ya kriyoterapiya kimi müalicə üsulları ilə müalicə olunur.
Yağ vəzi ağrıya səbəb ola bilərmi?
Piy vəziləri adətən ağrısız olur. Ancaq böyüyərsə və ya iltihab olarsa, ağrıya səbəb ola bilər.
Bədəninizin hər hansı bir yerində yağ vəziləri varsa və yağ vəzilərindən necə qurtulacağınızı düşünürsünüzsə, səhiyyə müəssisəsinə müraciət edib, həkim müayinəsindən keçib, sizi narahat edən yağ vəzilərindən xilas ola bilərsiniz.
