Qəbizliyin təbii yolla müalicəsi

Bağırsaq hərəkətlərinin tezliyinin azalması, defekasiyada çətinliyə səbəb olması və həftədə 3 dəfədən az bağırsaq hərəkəti Qəbizlik kimi müəyyən edilir.

Qəbizliyin əlamətləri hansılardır?

Qəbizlik tualetə getmə tezliyinin azalması, sərt nəcisin əmələ gəlməsi və kramplar kimi həyat keyfiyyətinə təsir edən simptomlara  səbəb ola bilər.

Qəbizliyin simptomlarını aşağıdakı kimi sıralamaq olar:

• Defekasiya tezliyi həftədə 3 dəfədən az olur
• Nəcis böyük, quru və sərtdir
• Defekasiya aktı zamanı çətinlik və ağrı
• Qarın və mədə ağrısı
• Bağırsaqlarınızı tam boşalmadığını hiss etmək.
• Şişkinlik hissi səbəbindən yaranan iştahsızlıq

Qəbizliyin səbəbləri

• Vaxtında tualetə getməmək
• Stres, metabolik və ya nevroloji pozğunluqlar, psixososial problemlər
• Laksatiflərin uzun müddət istifadəsi
• Bəzi dərmanların istifadəsi. (Xüsusilə güclü ağrıkəsicilər, antidepresanlar,dəmir həbləri və tərkibində kalsium və ya alüminium olan dərmanlar da qəbizliyə səbəb ola bilər.)
• Pəhriz (xüsusilə az lifli pəhriz), qəbizliyə səbəb ola bilər.

Bağırsaq sindromu nəticəsində funksional qəbizlik iltihablı baş verə bilər və ya naməlum səbəblərdən yarana bilər.

Həyat tərzi, bəzi dərmanlar qəbizliyin inkişafına səbəb ola bilər. Kifayət qədər lif istehlak etməmək, kifayət qədər su içməmək və oturaq həyat tərzi qəbizliyə səbəb ola bilər. Səyahət etmək, yemək və ya yuxu rejimində dəyişiklik də qəbizliyin səbəblərindəndir. Bundan başqa keçirilmiş stress də qəbizliklə nəticələnə bilər.

Çox süd və pendir istehlakı da bağırsaq hərəkətliyinə mane olur.

Dəyişən fizioloji quruluşa görə hamiləlik dövründə də qəbizlik şikayətlərinə rast gəlinir.

Qəbizliyə səbəb ola biləcək digər səbəblərdən bəziləri aşağıdakı kimi sıralana bilər:

• Rektal prolaps
• Anal kanalın stenozu
• Anal çat (anal çat)
• Hemoroid (xovlu)
• Travma
• Oturaq həyat tərzi
• Lazım olsa da defekasiyanı təxirə salmaq vərdişi
• Hirschsprung xəstəliyi
• Çox skleroz və Parkinson xəstəliyi kimi mərkəzi Nevroloji disfunksiyalar
• Hipotiroidizm
• Hiperparatiroidizm
• Xroniki böyrək xəstəliyi
• Skleroderma
• Depressiya
• Anoreksiya sinirozu

Qəbizlik tez-tez baş verə bilən və adətən bir neçə gün ərzində öz-özünə keçə bilən ümumi bir vəziyyətdir. Qidalanmada vərdişləri dəyişdirmək, daha çox hərəkət etmək kimi təbii üsullarla qəbizliyi daha sürətli aradan qaldırmaq mümkündür.

Qəbizliyə yaxşı gələn qidalar hansılardır?

Kifayət qədər su işmək. İlk öncə səhər yuxudan oyanan kimi acqarına su içmək faydalıdır.

Qurudulmuş meyvələr: gavalı, quru əncir, quru ərik. Təzə meyvələr: Alma, armud, kivi, əncir, sitrus meyvələri, üzüm və avokado kimi meyvələr bağırsaqları stimullaşdıran liflə zəngin qidalardır.

Yaşıl yarpaqlı tərəvəzlər: ispanaq, brokoli, kələm, brüssel kələmi və s. tərəvəz. Bu qidalar liflə zəngindir və qəbizliyə yaxşı təsir edən qidalar arasındadır.

Yulaf

Çia toxumu

Kətan toxumu

Zeytun və zeytun yağı: Aç qarına 1 çay qaşığı zeytun yağı qəbul etmək bağırsaqları yumşaldır.

Kök

Alma

Qəbizliyə yaxşı gələn qidalar arasında yer alan bir orta ölçülü qabığı olan almada təxminən 4,8 qram lif var. Bu lifin əksəriyyəti həll olunan pektindən ibarətdir. Pektin bağırsaqda yaxşı bakteriyalar tərəfindən sürətlə mayalanır və qısa zəncirli yağ turşuları əmələ gətirir. Yağ turşuları bağırsaqlara suyun udulmasını artıraraq nəcisi yumşaldır və nəcisin bağırsaqlardan keçməsini asanlaşdırır, qəbizliyin qarşısını almağa və problemi qısa müddətdə həll etməyə kömək edir.

Armud

Liflə zəngin olan orta ölçülü armud orta hesabla 5,5 qram pulpa ehtiva edir. Təbii şəkər törəməsi olan fruktoza və sorbitolla zəngindir. Bu iki komponent orqanizm tərəfindən tam həzm oluna bilmir və bağırsaqlarda suyun tutulmasına səbəb olur. Su nəcisi yumşaldır, onun keçidini asanlaşdırır və sürətləndirir.

Əncir

Yayın ən məşhur meyvələrindən biri olan orta ölçülü bir əncirin tərkibində təxminən 1,5 qram lif var. Yüksək lif tərkibinə əlavə olaraq, bağırsaq funksiyalarına kömək etdiyi düşünülən fifin adlı bir fermenti də ehtiva edir. Əncirin müntəzəm istehlakı nəcisin həcmini artıra və nəcisin bağırsaqlardan keçməsini sürətləndirə bilər.

Brokoli

Qəbizliyə yaxşı gələn qidalar arasında yer alan brokoli qış mövsümünün məşhur tərəvəzlərindəndir. 100 qram brokolinin tərkibində təxminən 3 qram lif var. Tərkibindəki yüksək lif sayəsində bağırsaq hərəkətlərini sürətləndirərək qəbizliyin qarşısının alınması və müalicəsi üçün faydalı ola bilər.

Qəbizliyə müsbət təsir edən içkilər

Ərik suyu

Qəbizliyə yaxşı təsir edən qidalar dedikdə ağıla ilk gələn meyvələrdən biri olan quru ərik yüksək lif tərkibli qidadır və təxminən 250 mililitr ərik suyu orta hesabla 2,6 qram lif ehtiva edir. C vitamini və dəmirlə də zəngin olan ərik suyu tərkibindəki sorbitol sayəsində bağırsaqlarda su tutma qabiliyyətini artırır və nəcisi yumşaldır, xaric edilməsini asanlaşdırır.

Xüsusilə acqarına ərik istehlak etdikdə bağırsaqlarınız öz fəaliyyətini sürətləndirir və defekasiyanı asanlaşdıra bilər.

Səhər yeməyindən əvvəl bir neçə quru ərik yemək də həzmi sürətləndirən təsirə malikdir. İstər quru ərik, istərsə də ərik suyu istehlak etsəniz, unutmamalı olduğunuz bir şey var! Əriyin həddindən artıq istehlakı ishala səbəb ola biləcəyi üçün normadan çox olmamaq şərtilə istehlak etmək məqsədəuyğun olar.

Kefir

Kefir probiotik bakteriyalarla zəngin fermentləşdirilmiş süd məhsuludur. Probiyotiklər həzm sağlamlığını dəstəkləyən və bağırsaq florasını tarazlaşdırmağa kömək edən “yaxşı” bakteriyalardır. Kefirin tərkibində olan bu probiotiklər bağırsaqlarda həzm proseslərini tənzimləyir və bağırsaq hərəkətliliyini artıra bilir.

Qatıq

Qəbizliyi aradan qaldırmaq istəyənlər üçün evdə asanlıqla hazırlana biləcək bir təklifimiz var: Limonlu qatıq. Bir kasa qatığa bir neçə damcı limon sıxıb qəbizlik zamanı bu qatıqdan istifadə edin. Bağırsaqları rahatlamağa kömək edəcək limonlu qatıq, probiotik xüsusiyyətləri sayəsində sizi bu çətin vəziyyətdən xilas edə bilər. Limon antioksidant, qatıq isə probiotik olduğundan bağırsaqları aktivləşdirə bilər.

Turşu kələm

Turşu və digər fermentləşdirilmiş qidalar bağırsaqların işini tənzimləyə bilər. Təbii şəkildə hazırlanmış turşu kələm qıcqırdılmış qida olduğundan probiotik bakteriyalarla zəngindir. Probiyotiklər həzm sisteminin sağlamlığını dəstəkləyir, bağırsaqlarda suyun udulmasını artırır və bağırsaqların fəaliyyətini tənzimləyir.

Şüyüd çayı

Şüyüd yalnız qəbizliyə kömək etmir: Aybaşı ağrılarına, yeməkdən sonra şişkinliyə və həzm pozğunluğuna da yaxşı gəlir. Xüsusilə bitki həkimindən ala biləcəyiniz təzə şüyüd seçsəniz, təsirini daha tez görəcəksiniz. Qəbizlik hiss etdiyiniz zaman bir parça qurudulmuş şüyüd qaynar suda dəmləyin. Yeməkdən sonra və ya günorta saatlarında bir stəkan içməyə çalışın. Şüyüd öz təsirini göstərəcək və bağırsaqlarınız daha yaxşı çalışacaq.